Bij de vraag ‘elektrolyten wat is dit’ denken velen aan sportdrank. In werkelijkheid zijn elektrolyten opgeloste mineralen zoals natrium, kalium en calcium die onmisbaar zijn voor hydratatie en lichaamsfuncties. Slechts 15% van de Nederlandse volwassenen drinkt dagelijks twee liter water (Waterfuze). Kort gezegd vormen elektrolyten de fundering voor optimale vochtbalans en vitale processen.
Definitie van elektrolyten
Elektrolyten zijn stoffen die in water ionen vormen en zo elektrische stroom geleiden. In het menselijk lichaam omvatten de belangrijkste elektrolyten (Wikipedia):
- Natrium (Na⁺)
- Kalium (K⁺)
- Calcium (Ca²⁺)
- Magnesium (Mg²⁺)
- Chloride (Cl⁻)
- Bicarbonaat (HCO₃⁻)
- Fosfaat (PO₄³⁻)
Deze ionen bevinden zich in bloedplasma, extracellulaire vloeistof en cytosol (de vloeistof in cellen). Ze helpen om osmose en pH te reguleren.
Functies in het lichaam
Elektrolyten ondersteunen diverse vitale processen (EFSA, via Superfoodstore):
- Water- en mineralenbalans in weefsels
- Prikkeloverdracht tussen zenuwcellen
- Spiercontractie en ontspanning
- Hartslag en ritmische werking
- Zuur-base-huishouding
Balans wordt strikt gereguleerd door hormonen zoals antidiuretisch hormoon en aldosteron, die de uitscheiding via de nieren aanpassen (Wikipedia).
Wie meer wil weten over de precieze werking kan terecht op elektrolyten wat doet het.
Oorzaken van onbalans
Elektrolytenverlies kan optreden door:
- Intensief zweten tijdens inspanning of warm weer
- Diarree en braken
- Langdurig gebruik van bepaalde medicijnen
- Chronische nier- of leveraandoeningen
- Overmatige vochtinname zonder mineralen
Tekorten of overschotten leiden soms tot:
- Spierkrampen en zwakte (IVG Info)
- Vermoeidheid en hoofdpijn
- Hartritmestoornissen
- Neurologische klachten zoals tintelingen of verstoorde reflexen
Goed om te weten: symptomen variëren per type elektrolyt.
Aanvulling en gebruik
Aanvulling kan via voeding of supplementen:
- Voedingsmiddelen: groente, fruit, zuivel, noten
- Dranken met elektrolyten (isotone sportdranken)
- Poeders, tabletten en sticks
Tabel 1. Samenstelling van een elektrolytenpoeder (per zakje)
| Elektrolyt | Hoeveelheid per zakje |
|---|---|
| Natrium | 500 mg |
| Kalium | 200 mg |
| Magnesium | 60 mg |
| Calcium | 20 mg |
Water met toegevoegde elektrolyten verbetert de opname en vasthouding van vocht (Waterfuze). Aanbevolen gebruik is meestal 1–2 zakjes per dag, afhankelijk van inspanning en omstandigheden. Bij zwangerschap, borstvoeding of ziekte is medisch advies gewenst.
Samenvatting en volgende stap
Elektrolyten vormen de basis voor een goede vochtbalans en diverse lichaamsfuncties. Een onbalans kan prestatie en herstel belemmeren. Mensen kunnen hun hydratatie onder de loep nemen, letten op elektrolytrijke voeding of dranken, en bij twijfel een professional raadplegen. Met deze kennis liggen betere prestaties en een steviger energieniveau binnen bereik.
